Pruszcz Gdański położony jest zaledwie 10 km od Gdańska i mieszka tu ponad 31 tys. osób. Nasze miasto jest ważnym węzłem komunikacji samochodowej i kolejowej, gdyż leży w rozwidleniu głównych krajowych arterii komunikacyjnych: Gdańsk-Warszawa oraz Gdańsk-Łódź, ponadto przez Pruszcz Gdański przebiega linia kolejowa łącząca Warszawę z Gdańskiem. Od strony wschodniej granicy miasto znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie obwodnicy Trójmiasta i autostrady A1.
Ważnym elementem Pruszcza Gdańskiego, które trwale wpisało się w klimat miasta jest lotnisko wojskowe. Swoją siedzibę ma tu 49. Baza Lotnicza oraz Aeroklub Gdański, jedno z najstarszych stowarzyszeń w trójmiejskiej metropolii i jednocześnie największa organizacja lotnicza w północnej Polsce. Miłośnicy podniebnych wycieczek mogą skorzystać z bogatej oferty aeroklubu i poznać w ten sposób miasto oraz okolice z niecodziennej perspektywy.
Co warto zobaczyć w Pruszczu Gdańskim?
W południowej części miasta na odwiedzających czeka Faktoria Handlowa, czyli rekonstrukcja osady handlowej z okresu wpływów rzymskich. Faktoria Handlowa jest miejscem pełnym życia, w wakacje odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń o charakterze rekonstrukcyjnym i rzemieślniczym. W pozostałe dni w osadzie można zapoznać się z ekspozycjami archeologicznymi. Każda z ekspozycji prezentowana jest w odmienny sposób w zależności od charakteru chaty. Znajdziemy tam m.in. rekonstrukcję miejsca pracy bursztyniarza wraz z ówczesnymi wyrobami, dom i kuźnię kowala czy też halę targową, w której eksponowane są cenne eksponaty archeologiczne.
Możemy tam obejrzeć m.in. Chatę Wodza - ekspozycję muzealną, będącą połączeniem najnowszych rozwiązań multimedialnych z bogactwem zabytków archeologicznych i pięknem bursztynowych eksponatów, Halę Targową - miejsce, w którym spotkać się można z żywą archeologią, Chatę Bursztyniarza, w której znajduje się rekonstrukcja miejsca pracy wraz z wyrobami tego rzemieślnika oraz Chatę Kowala, w której precyzyjnie odtworzono wystrój domostwa i kuźnię. W wakacje odbywa się tu wiele ciekawych wydarzeń o charakterze rekonstrukcyjnym i rzemieślniczym.
Na liście miejsc wartych obejrzenia znalazł się również Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Św. z pastorówką – obecnie biblioteką publiczną, bramą cmentarną oraz terenem przykościelnym wraz z kaplicą przedpogrzebową, murem kościelnym i starodrzewem, ul. Wojska Polskiego 34 (wpis do rejestru nr 305 z 13 sierpnia 1962 r.). Świątynię wzniesiono przed rokiem 1367 w stylu gotyckim. Budynek kościoła jest murowany z cegły, trójnawowy z gwiaździstym sklepieniem nad nawami oraz sklepieniem krzyżowym nad prezbiterium. W 1433 roku spalony przez husytów, w 1460 przez Krzyżaków, a w 1577 ucierpiał w czasie walk Batorego z Gdańskiem. W latach 1585 - 1945 w rękach protestantów. W 1801 roku jako jeden z nielicznych budynków ocalał z pożaru miejscowości, a w 1807 roku pełnił krótko funkcję magazynu prochu dla wojsk napoleońskich. II wojnę światową przetrwał bez większego szwanku. 5 września 1948 roku został ustanowiony filią kościoła parafialnego, a 10 listopada 1980 roku - ośrodkiem nowo powołanej parafii katolickiej. Zachowało się wyposażenie kościoła z bogatym, rzeźbionym z drewna i polichromowanym wyposażeniem, m.in. renesansową amboną z 1578 roku, galerią i barokowym prospektem organowym. Do 1945 roku znajdował się tu również antwerpski ołtarz z XVI wieku, który obecnie jest cennym eksponatem Muzeum Narodowego w Warszawie. Na osi głównego wejścia do kościoła znajduje się brama cmentarna wzniesiona w 1648 roku. Po północnej stronie świątyni znajdziemy neogotycką kostnicę z drugiej połowy XIX wieku. Naprzeciwko kościoła stoi budynek dawnej plebanii wzniesionej w 1755 roku.
Wata uwagi jest również Elektrownia wodna Pruszcz I położona jest w rozwidleniu rzeki Raduni rozdzielającym ją na Kanał Raduni i Starą Radunię. Elektrownia wybudowana została w 1921 r. i wraz z przynależnymi gruntami stanowiła własność Przedsiębiorstwa Elektryfikacyjnego podległego Senatowi Wolnego Miasta Gdańska. Po wojnie elektrownię uruchomiono w 1946 r. w celu wytworzenia energii elektrycznej poprzez pracę turbiny wodnej wykorzystującej energię rzeki Raduni. W elektrowni Pruszcz zainstalowano jedną turbinę typu Francisa o mocy 100 KW pracującą na spadzie 2,69 m.Od średniowiecza do okresu okupacji nurty Raduni ujęte w nowe koryto napędzały szereg zakładów wodnych: kuźni, młynów, kaszarni, foluszy, na Wielkim Młynie w Gdańsku kończąc. Hydrowęzeł pruszczański już od XIV wieku był budowlą strategiczną za względów gospodarczych i obronnych gdańskiej metropolii. Jego układ praktycznie do dziś pozostał niezmieniony. Postęp techniki nakazywał jedynie kolejne zmiany konstrukcji jazów i zastawek.
Kanał Raduni – sztuczny przekop Raduni wraz z groblami, towarzysząca zabudową i zielenią na całej długości obiektu – od śluzy na zachód od Pruszcza Gdańskiego do ujścia Kanału do Starej Motławy w Gdańsku (wpis do rejestru nr 986 z 18 maja 1981). Kanał został wytyczony w 1338 roku, a wybudowany w latach 1348-1356 przez Krzyżaków. Pomysł realizacji tej budowli przypisuje się zwykle komturowi gdańskiemu i późniejszemu wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego Winrichowi von Kniprode, jednakże rzeczywistym inicjatorem budowy był inny komtur gdański (z lat 1333-34) Jordan von Vehren. Kanał miał służyć przede wszystkim do zaopatrzenia Gdańska i tamtejszego zamku krzyżackiego w świeżą wodę pitną, a także jako napęd dla Wielkiego Młyna.
Oprócz tego, miasto wyznaczyło jeszcze ciekawe miejsca:
Zespół budynków cukrowni Pruszcz, ul. Chopina 17 (wpis do rejestru nr 1369 z 25 sierpnia 1992) – zbudowana w latach 1879-1880 z inicjatywy i staraniem doktora Hermanna Wiedemanna, lekarza z zawodu, który był wieloletnim dyrektorem cukrowni. W skład zespołu cukrowni wchodzi portiernia z bramami i murem, budynek biura głównego, kotłownia główna, surownia, budynek techniczno-produkcyjny, budynek filtracji, pakownia, warniki, suszarnia, magazyn cukru, miodownik, piec wapienny, kuźnia, rezydencja akcjonariusza oraz willa dyrektora.
Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy z działką oraz starodrzewem, wybudowany w latach 1923-1929, ul. Chopina 3 (wpis do rejestru nr 1848 z 9 czerwca 2009). Podczas walk w 1945 roku zniszczeniu uległ dach kościoła, wywieziono także oba dzwony. Świątynię odbudowano pod koniec lat 50. ubiegłego wieku. Z oryginalnego wyposażenia zachowały się w nim m.in. organy z 1925 roku. W 1957 roku administratorem, a następnie proboszczem parafii został ks. Józef Waląg. Przeprowadził wiele remontów, jego dziełem jest też nowy dom katechetyczny wraz z plebanią. O zasługach ks. Waląga dla parafii najlepiej świadczy fakt, że jego imię nosi reprezentacyjna aleja w centrum Pruszcza.
Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna - budynek danej plebanii (obecnie biblioteka) został wzniesiony w 1755 r. (data na szczycie budynku) i przebudowany wraz z domami należącymi do kościoła w 1794 r. Dwutraktowy budynek wzniesiony został na planie prostokąta, posiada fasadę z dwuosiową facjatką pośrodku zwieńczoną trójkątnym szczytem. Przed fasadą stoją dwa granitowe słupki w typie gdańskich przedproży z datą 1651.
Napisz komentarz
Komentarze